Ev sahiplerinin rayiç bedellerdeki yükselişi gerekçe göstererek kira fiyatlarında TÜFE’nin son 12 aylık ortalamalarının üzerinde zam talep edebilmeleri için kiracıları ile aralarındaki ilk sözleşme tarihinin üzerinden en az 5 yıl geçmesi ve ev sahibinin kira rayiç bedelinin güncel uyarlaması için mahkeme yoluna başvurması gerekiyor.
Kiraya veren ve kiracı arasındaki ilişkiler Borçlar Kanunu ile düzenlenirken, hükümler genel olarak kiracıyı koruyor. Konut değerindeki yükselişi gerekçe göstererek kiraya zam yapmak isteyen ev sahibinin, kiralamanın üzerinden 5 yıl geçmeden ve mahkeme yoluna gitmeden Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 12 aylık ortalamaları üzerinde artış yapma hakkı bulunmuyor.
Borçlar Kanunu’nda hem kira bedelinin belirlenmesi hem de kira sözleşmelerinin sona erdirilmesine ilişkin bazı hükümler bulunduğunu ve kira bedelinin TÜFE’nin 12 aylık ortalamalarına göre artırılabileceğini belirten TED Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Akipek, şunları söyledi:
“Ağustos ayı itibarıyla kira artış oranı son 12 aylık TÜFE ortalaması olan yüzde 15.15. Bu ay kira bedeli belirleyeceksem, TÜFE’deki 12 aylık artış oranı olan yüzde 15,15’i geçmemem gerekiyor. Bu durum da kira artışına bir sınırlama getirdiği için kanunda bu yönde bir düzenleme yapılmış. Buna göre, eğer bir kira sözleşmesi 10 yıldan uzun süredir devam ediyorsa, kiraya veren 10 yıllık süre sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden 3 ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla herhangi bir sebep vermeden sözleşmeye son verebiliyor.
Bu kanun hükmü kullanılarak çok sayıda tahliye davaları açılıyor. Bu yıl bu tür tahliyelerde büyük bir artış var. Kiraya veren, bu hükme dayanarak 10 yılı dolmuş sözleşmelerdeki kiracılarını çıkarıp daha yüksek bedellerle yeniden kiraya veriyor. Bu yıl kiralar çok arttığı için bu haktan yararlanan ev sahiplerinin sayısı da arttı. Aksi halde ‘evi boşalt’ diye bir durum söz konusu olamaz.
Konut değeri yıllar içinde metro, üniversite gibi yatırımlar nedeniyle artabiliyor. Ev sahibi dava açarsa, kira, TÜFE artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedellerine göre hakkaniyete uygun şekilde belirlenebilir. O bölge çok geliştiyse, hakim hakkaniyete uygun şekilde TÜFE üzerinde artış yapabiliyor ancak bu 5 yılda bir istenebilir. Söz konusu davalar sulh hukuk mahkemelerinde görülüyor.”
