Uygulamada en çok tartışılan konulardan biri de arsa karşılığı alınan dairelerin satışı ile ilgili… Arsa karşılığı alınan daire ve dükkanların, iktisap tarihinden itibaren beş yıllık süre geçtikten sonra satılması halinde, "Değer Artışı Kazancı"ndan söz edilemez bu hükümlere göre vergilendirme yoluna gidilemez. Bu tamam ama olayın Maliye açısından bir de "ticarî kazanç" boyutu var.
TİCARİ KAZANÇ
Ancak, Gelir Vergisi Kanunu'nın 37. maddesinin 4 no.lu bendinde; gayrimenkul alım-satım ve inşa işleriyle devamlı olanak uğraşanların, bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançların, ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi öngörülmüştür.
Bu konuda yerleşik olan görüş, yıl içinde birden fazla satış yapılmasının, devamlılık unsuru olarak esas alınacağı yönünde. Ancak, bu uygulamanın, arsası karşılığı daire alanları kapsamaması gerektiği düşüncesindeyiz. Çünkü, yıl içinde birden fazla kişiye, birden fazla daire satışını, devamlılık olayının bir unsuru olarak nitelendirmek ve buradan hareket ederek de, elde edilen geliri ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirmek, uygulamada, ciddi sorunlar yaratılır. Örneğin, bu anlayışa göre, arsa karşılığı iktisap ettiği dairelerin üçünü aradan 30 yıl geçtikten sonra farklı kişilere satan kişinin elde ettiği gelir de ticarî kazanç olmaktadır. Öte yandan, apartmanın tamamının, bir tek kişiye, bir defada satılması halinde ise, devamlılık unsurunun bulunmadığı gerekçesiyle vergileme yoluna gidilmemektedir.
CİDDİ BİR ÇELİŞKİ
Aynı durumda bulunan iki kişi Sen, birinin apartmanını toptan satması, diğerinin ise daire halinde ayrı ayrı satması sonucu doğan kazançlardan birini (toptan satılması nedeniyle) vergi dışı bırakmak, diğerini ise birden fazla kişiye birden fazla daire satışı nedeniyle, devamlılık unsurunun bulunduğu gerekçesiyle vergilendirmek, sağlıklı bir uygulama değil. Kaldı ki, vergilendirme yoluna gidildiği takdirde, ne şekilde hareket edilerek, bu satıştan doğan kazancın nasıl belirleneceği hususu da çok açık ve net olarak belli değildir. Arsanın iktisap bedelinin esas alındığı durumlarda, çoğu kez (arsa bedelinin düşük oluşu nedeniyle) elde edilen gelirin tamamı, kazanç olarak ortaya çıkmaktadır.
YASAL DÜZENLEME GEREKİYOR
Arsasını müteahhide verip karşılığında belli sayıda daire ve dükkan alanların vergilendirilmesi, özellikle "satış" aşamasında farklı yorumlara neden olabiliyor.
Yukarıdaki açıklamalardan da fark edileceği üzere, arsa karşılığı daire ve dükkan alanların ve bunları kısmen ya da tamamen satanların, vergi kanunları karşısındaki durumu hakkında, yasal bir düzenleme yapılması gerekiyor. Şimdiye kadar bu konuda, çok önemli sorunların çıkmaması, vergi idaresinin arsa karşılığı daire alanların ve satanların, bu faaliyetlerini yakından izleyememesinden kaynaklanmaktadır.
Ancak, bundan böyle denetimin daha çok artacağı göz önüne alınarak, bu konuda karşılaşılacak riski minumuma indirmekte yarar var.
Şükrü KIZILOT – Hürriyet
