TÜİK tarafından açıklanan Ağustos 2025 1.El / Proje konut satış verilerini Türkiye Genel değerlendirmemden sonra İstanbul için inşaat / proje geliştirme sektörüne referans olacak şekilde paylaşıyorum:
Türkiye genelinde erişilen toplam 978.070 adet konut satışının %30,2’ si 295.524’ü 1.el / proje pazarındadır. Türkiye’ de, 2025 yılının Ocak – Ağustos döneminde “ 682.546 KONUT “ neden satın alındıktan sonra; tekrar satılmaya ihtiyaç duymuştur ?..
Türkiye genelinde 1.el / proje pazarında satılan 295.524 adet konutun %11,3’ ü 33.593’ ü ipotekli olarak satılmıştır. İl bazında Türkiye konut satışlarında istatistik veriler düzenlenmeye başlandığından beri ilk sırada yer alan İSTANBUL İLİ’ ni değerlendirdim.
İSTANBUL İLİNDE, 2025 Yılının ilk sekiz ayında Ocak – Ağustos dönemlerinde toplam 161.449 adet konut satışı gerçekleşmiştir.
İSTANBUL, 978.070 adetlik toplam satışın %16,5’ i, 161.449’ unu tek başına genel konut satışlarına taşımıştır.
1.El / Proje Konut Satışları İstanbul’ da S.O.S Veriyor !..
İstanbul genelinde Ocak – Ağustos döneminde satılan her 4 konuttan 3’ünü 2.el satışları oluşturmaktadır. 1.el / proje satışlarındaki kayıp; ağustos ayında %22’lere doğru ilerlemektedir… Dilerim her 5 konuttan 1’i ilk el satışı noktasına gerilemez.
Türkiye pazarında olduğu gibi, İstanbul Piyasanın pazarının dinamizmine hep birlikte sevinelim, övünelim. Ancak, inşaat – gayrimenkul sektörü gerilerken, 2.el’de birileri konutlarını satıyor diye sevinmek yerine, üzülsek mi ? Konutuna satın alacak çıktı diye sevinsek mi bilemiyorum.
Bu Pazar koşullarında neyin rekoru dile getirilmeye çalışılıyor “ REKORU ANLAMIYORUM “ Hele inşaat sektörü, proje geliştirme içinde olup; genel konut satış verileri ile Rekorların peşinden koşanları sektörel veriler ile tekrar değerlendirmeye davet ediyorum.
Bırakın artık geçen sene / seneler ile veri karşılaştırmasını. Bu yıla bakın; bu yılın aylarına bakın. Geçtiğimiz yılın, bu yıldan kötü veya iyi olması 2025 gerçeklerini değiştirmiyor.
İSTANBUL KONUT SATIŞLARI ve İPOTEKLİ SATIŞLAR
İstanbul’ da Ocak – Ağustos / 2025 döneminde erişilen toplam 161.449 adetlik genel satışların %24,9’ u toplam 40.269’ u 1.el / proje satışlarıdır.
İstanbul’da Ağustos ayında toplam 4.846 konut satışı 1.el / projelerde gerçekleşmiştir. Bu 8 aylık satışların; 5. En yüksek satış adeti olup; 5.849 adetlik Temmuz ayına göre %18’ler seviyesinde düşüş gözlenmiştir.
Türkiye geneli, 1.El konut satışlarının genel satışlar içindeki payının %30’ lar seviyesinden yükselişe geçebilmesi hedeflenirken, İstanbul’ un 8 ay genelinde Türkiye ortalamasının altında %24,9’larde kalması ve Ağustos ayında %22,2’ lere gerilemesi üzerinde düşünülmelidir.
İstanbul 1.el / proje satışlarında kullanılan mortgage / konut kredilerinde Temmuz-25’ e göre 968’ den konut satış paralelinde %18 seviyesinde düşüşle, 771 ipotekli işlem gerçekleşmiştir.
İkinci değerlendirilmesi gereken konu; ilk el toplam satışlarda kullanılan %15,4 oranında mortgage/konut kredileridir.2.el konut satışlarında bu oran %18,2’ dir.
İnşaat sektörü kendi çabaları ile artan maliyetlere karşı indirim ve firma vade alternatifleri ile 1.el satışları dinamik tutmaya çalışmaktadır.
Bu doğrultuda;
- El konut satışları içindeki kredili satışlarının payının artması gerekmektedir. BDDK’nın kredi kısıtlarının kaldırılması, projelere garantörlük kapsamında mortgage kredi olanaklarını değerlendirmesi,
- Mortgage / kredi faiz oranlarında düşüşünün devam etmesi,
- Tasarruf finansman modelinde özel/kamu sektörünün işbirliği içinde projelerde oluşan teslime hazır konut stoğuna yönelik “ tasarruf finansman modeli “ oluşturarak tüketicilere sunmasını,
Öneriyorum.
SONUÇ OLARAK: İstanbul’ da 1.el / proje satışlarının %25’ lere gerilemesi İstanbul’ da faaliyet gösteren inşaat, proje geliştirici, sektörel dernek, platformlar, iş insanları tarafından masaya yatırılmalıdır.
1.el / proje satışlarını teşvik etmeye yönelik; 1.el/proje satışlarında teslime hazır konutlarda yıl sonuna kadar “ Tapu Harç muafiyet ve/veya KDV istisna veya indirimlerin “ değerlendirilmesi gündeme alınmalıdır.
Son 3 aydır gündemde tutmaya çalıştığım “ 1.El / Proje konut satış “ farkındalığı her geçen ay kabul edilir oluyor. Sektör kendi verileri ile değerlendirilmeye çalışılıyor. İnşaat – Proje Geliştirme Sektör değerlendirmelerini manşetine taşıyan gayrimenkul ve ekonomi basınına, yorumlayanlara, dernek ve platformlara, iş insanlarına teşekkür ediyorum.
