6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda belirtilen yükümlülüklere göre; işyerinin bir bölümünde veya tamamında verilen durdurma kararına uymayarak, durdurulan işi, yönetmelikte belirtilen şartları yerine getirmeden devam ettiren işverene fiil başka bir suç oluştursa dahi 10 bin lira, 25'inci maddenin 6'ıncı fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ihlale uğrayan her bir işçi için de bin 300 lira ceza kesiliyor. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işvereni, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle de yükümlü sayıyor.
İş Sağlığı Güvenliği Federasyonu (İSAF) Başkanı, A Sınıfı İş Güvenlik Uzmanı Abdullah Bozkır, son beş yıllık verilere göre günde 8 saat, yılda 300 gün çalışıldığı kabul edildiğinde Türkiye'de her iş günü yaklaşık 22, her iş saati 2,68 her 20 dakikada 1 iş kazası meydana geldiğini söyledi. Her iş günü yaklaşık 1,2 kişinin sürekli iş göremez duruma düştüğüne dikkat çeken Bozkır, iş kazlarının yüzde 2'sinin ölümle sonuçlanırken inşaat sektöründeki kazaların yüzde 5'inin ölümle sonuçlandığını açıkladı.
Bozkır şöyle devam etti: "Tüm iş kazalarının yaklaşık yüzde 9'u inşaat sektöründe meydana geliyor. İnşaat sektöründeki iş kazalarının yüzde 24'ü sürekli iş göremezlikle, yüzde 27'si de ölümle sonuçlanmakta. Bu rakamlar işin ne kadar ciddi boyutta olduğunu göstermektedir. Burada genel olarak her iş kazası sonucunda Devlet ve işveren sorumlu tutulmakta ve fatura kesilmektedir. 6331 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikler hem kamuya hem işverene hem de çalışana yükümlülükler getirmektedir. Ölümle sonuçlanan inşaat kazalarının yaklaşık yüzde 40- 50 arası yüksekten düşmeden kaynaklanıyor. İkinci olarak da elektrik çarpmalarından meydana gelen kazalardan kaynaklanıyor."
6331 Sayılı yasaya göre; işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durduruluyor. Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş yine durduruluyor. İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebiliyor. Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durduruyor. İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebiliyor.
6331 Sayılı yasaya göre; itiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Bozkır, "Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir. İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür." dedi.
Kime ne kadar ceza yazılıyor?
Güvenlik raporunu hazırlayıp bakanlığın değerlendirmesine sunmadan işyerini faaliyete geçiren, işletilmesine bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veya durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene 89 bin 629 lira ceza uygulanıyor. Büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamamanın cezası ise 56 bin 18 lira olarak uygulanıyor. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlü hale getirildi.
Tespit edilen aykırılık devam ettikçe her ay için bin 120 lira ceza uygulanıyor. İşyerinin bir bölümünde veya tamamında verilen durdurma kararına uymayarak durdurulan işi yönetmelikte belirtilen şartları yerine getirmeden devam ettiren işverene fiil başka bir suç oluştursa dahi 11 bin 203 lira ceza kesiliyor. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olmanın cezası da 5 bin 601 lira olarak uygulanıyor. İSG eğitimi ve mesleki eğitim almayan her bir çalışan için ayrı ayrı bin 300 lira ceza kesiliyor.
